Winterdip of voorjaarsdepressie; wat te doen tegen moeheid en geen puf hebben

Ken je dat gevoel dat het zomer is en je werkelijk alle energie van de wereld hebt? De dagen zijn langer en even snel naar buiten huppen is geen probleem. De zon, de lange dagen, het buiten zijn zorgt er bij mij persoonlijk voor dat ik veel actiever ben en er sneller op uitga.

En ook die noodzaak voel om naar buiten te gaan. Wanneer de tijd aanbreekt, waarin de blaadjes bruin kleuren, de dagen korter worden en uiteindelijk de mokerslag, de klok die teruggaat, vind ik het heerlijk om mezelf onder een dekentje op te krullen.

Persoonlijk heb ik dan het gevoel dat ik moe ben en geen energie meer heb om ’s avonds nog op pad te gaan. Terwijl ik daar in de zomer totaal geen probleem mee heb.

Zou het kunnen zijn dat de jaargetijden invloed hebben op je fysieke gesteldheid en een reden kunnen zijn voor je moeheid? Of is er zelfs sprake van een winterdepressie?

Seizoensgebonden depressie

Tijdens de zomer zijn de dagen langer en absorberen we meer zonuren dan in de andere jaargetijden.

Door het gebrek aan het aantal zonuren, loopt de inname van vitamine D terug en dat kan van invloed zijn op je gezondheid. Een tekort aan vitamine D is één van de oorzaken voor wat we noemen de winterdip of winterdepressie.

In dit geval wordt de dip gerelateerd aan de winter, maar minder bekend is het om last te hebben van voorjaarsmoeheid of een herfstdepressie.

Volgens wetenschappers kunnen we spreken van een seizoensgebonden depressie, wanneer een depressie elk jaar in hetzelfde jaargetijde optreedt. Bij een depressie voelen mensen zich somber en neerslachtig en is het anders dan wanneer er sprake is van een dipje.

Uit onderzoeken is gebleken dat er gevallen bekend zijn waarbij mensen last hadden van een depressie in één van de seizoenen en dat deze weer voorbij ging nadat het seizoen was verstreken.

Het lijkt erop dat dit een weinig voorkomende aandoening is en dat het vooral aan de winter gebonden is. Het aantal personen die last hebben van een zomerdepressie, voorjaarsmoeheid of een herfstdepressie is veel kleiner.

Overdosis van het slaaphormoon Melatonine

Marcus Huibers, hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit geeft aan dat er geen dergelijke verklaring is voor de voorjaarsdepressie. Volgens Huibers is een depressie een ernstige aandoening en gaat het niet om een dipje. Het voorjaar kan daardoor niet de enige verklaring zijn. Voor de winterdip is er wel een biologische verklaring.

Tijdens de donkere dagen wordt de aanmaak van het slaaphormoon melatonine niet stopgezet, met als gevolg dat mensen zich moe, slaperig en suf kunnen voelen. Door het gebrek aan vitamine D in de wintermaanden, kunnen we ons wel extra moe voelen in het voorjaar.

Wanneer je dat niet zelf aanvult door bijvoorbeeld supplementen te slikken of producten, zoals bijvoorbeeld vette vis, te eten die de aanmaak weer op gang brengen, ben je afhankelijk van wanneer de zon ons weer van deze aanvulling voorziet.

Winterslaap

Wellicht dat dit ook verklaart waarom de winterdepressie zich anders uit dan de bekende symptomen van een depressie. Volgens psychiater Witte Hoogendijk openbaart een depressie zich meestal in slapeloosheid en een gebrek aan eetlust.

Maar in het geval van de winterdepressie neemt onze eetlust in den extreme toe en slapen we extra veel. Dit zijn symptomen die passen bij een ander natuurverschijnsel, namelijk de winterslaap.

Het positieve is dat de winterslaap en de winterdip effectief te behandelen zijn met lichttherapie.

Permanente wintertijd?

In hoeverre heeft het terugzetten van de klok invloed op ons gestel? Elk jaar komt deze discussie ook weer terug en verschillen de meningen nogal. Persoonlijk vind ik het, nu ik zelf kindjes heb, lastig om de kinderen op de verandering van de klok in te stellen. Ikzelf heb er trouwens helemaal geen last van.

Mijn zoontje (nu 3,5 jaar) wordt, hoe laat ik hem ook naar bed breng, altijd op dezelfde tijd de volgende ochtend weer wakker.

Met het terugzetten van de klok zal hij waarschijnlijk een tijdje om 6 uur in plaats van 7 uur wakker worden en daar moet ik dan wel weer aan wennen.

Wanneer we kiezen tussen zomer- of wintertijd, dan raden experts aan om te kiezen voor permanente wintertijd. Permanente zomertijd zou kunnen zorgen voor een sociale jetlag, omdat we vroeg moeten opstaan.

Het vroege opstaan wordt vooral in de wintermaanden versterkt door het ontbreken van licht in de ochtend. Permanente wintertijd is dus beter voor onze gezondheid.

Afgelopen week heeft het kabinet de knoop doorgehakt, we blijven bij het verzetten van de klok. Oftewel de zomer- en de wintertijd blijven elkaar afwisselen, aldus minister Ollongren van Binnenlandse Zaken.

De reden is dat het niet alleen een kwestie van gezondheid is, maar de permanente zomertijd heeft ook invloed op de economie.

Het positieve is, we blijven de wintertijd behouden. Dat vergt enig aanpassingsvermogen, maar het is in elk geval beter voor onze gemoedstoestand dan een permanente zomertijd.

De winterdip

Waar de andere seizoenen ook invloed kunnen hebben op onze gemoedstoestand, wordt duidelijk dat wanneer we van een seizoensgebonden depressie spreken, de winterdepressie het meeste voorkomt.

Uit een onderzoek van Radar in 2017 onder 30.000 respondenten bleek dat een derde aangaf dat ze last hadden van een winterdip of zelfs van een depressie.

Een oorzaak kan zijn dat er een gebrek is aan vitamine D, maar ook verkoudheid, gewichtstoename en wanneer je weer onder de dekens ligt, geveld onder de griep, helpt dat onze gemoedstoestand niet op een positieve manier.

Met de winter in aantocht, moeten we ons goed voorbereiden en dat kan. Hier zijn een aantal tips!

Tips: Kom de winter door!

Ga naar buiten: Probeer ondanks de korte dagen en het mindere weer naar buiten te gaan. Even een frisse neus halen, zorgt ervoor dat je actiever wordt en dat geeft een goed gevoel. Ga lekker schaatsen, maak een strandwandeling, wanneer mogelijk ga sleeën of stap op de fiets. Psychiater Hoogendijk raadt aan om voor 10 uur een halfuur daglicht binnen te krijgen.

Eet gezond: Volgens de schijf van vijf. Volgens het voedingscentrum is er een simpele oplossing. Eet volgens de schijf van vijf. Net als dat we dat eigenlijk door het hele jaar heen door zouden moeten doen.

Vul je vitamine D-tekort aan: Heb je een tekort, dan kun je deze aanvullen met supplementen. Maar dit kan ook op natuurlijke wijze, door bijvoorbeeld het eten van vette vis.

Koop een speciale lichtlamp of onderga lichttherapie: Volgens Polikliniek Winterslaap is 70 tot 80 procent van de personen van de klachten af na herhaalde sessies met de lichtlamp.

Maak het gezellig thuis: Doe de kaarsjes aan, maak een lekkere pompoensoep, krul lekker op bij de haard, speel spelletjes, bak een lekker bananencake en drink warme chocomelk met slagroom.

Tot slot

Waar betwist wordt of de seizoensgebonden depressie ook van toepassing is op de maanden buiten de winter, willen de experts het ook niet uitsluiten. Maar ga je zelf goed na of het een dipje is of dat het om depressie gaat.

Volgens de experts is een depressie in de zomer of het voorjaar ook het gevolg van andere omstandigheden. Dat de korte dagen, het sombere weer en het gebrek aan vitamine D effect hebben op onze gezondheid en mentale gestel dat wordt wel als bewezen geacht.

Eerder gaf ik al tips om als moeder zo goed mogelijk om te gaan met de chronische moeheid die we met jonge kindjes ervaren. Maar met de winter in aantocht moeten we de mogelijkheid van de winterdip ook niet negeren.

Het voordeel voor mij is dat mijn zoontje graag naar buiten gaat en me aanspoort om op de fiets te gaan en niet met de auto. Met frisse tegenzin ga ik akkoord, maar achteraf voel ik me een stuk beter.