Skip to Content

Verslaving herkennen; wat zijn kenmerken en symptomen

Verslaving herkennen; wat zijn kenmerken en symptomen

Het is een heel gevoelig onderwerp, maar lijkt actueler dan ooit. Was men vroeger nog bang voor een alcohol- of drugsverslaving, zijn er nu nog veel meer opties. Je hebt zowel lichamelijke verslaving, waarbij je verslaafd raakt aan een bepaalde handeling of middel, maar ook psychologische verslavingen.

Denk bijvoorbeeld aan een eetverslaving, of een gameverslaving, maar ook een telefoon, kopen, lachgas, roken en gokken werken verslavend. Een verslaving wil zeggen dat je niet meer zonder kan en dat kan vergaande gevolgen hebben.

Onder andere game- en eetverslavingen komen ook al voor bij kinderen. Kinderen raken sneller verslaafd dan volwassenen.

De huidige generatie groeit op met beeldschermen, wat ook behoorlijk verslavend kan werken. Daarom is het goed als ze leren dat er grenzen zijn en ze niet constant bezig zijn met bewegend beeld of spelletjes spelen.

Een internetverslaving is op dit moment de grootste verslaving onder jongeren. Momenteel is er ook veel te doen rondom roken vanwege de aangifte die er is gedaan tegen de tabaksindustrie.

Toen ik nog op de basisschool zat was er al een jongen die tijdens de wandeling naar de zwemles in de rij stiekem een sigaretje rook.

Gelukkig zijn de eisen en controles in de tussentijd een stuk strenger geworden. Er zijn diverse signalen die kunnen wijzen op een verslaving, los van elkaar kunnen er meerdere oorzaken voor zijn.

Mocht je toch twijfelen vraag dan om hulp, dit kan al bij de huisarts. Beter er vroeger bij zijn dan te laat. Ik heb van dichtbij kunnen zien wat de effecten zijn van een verslaving, dit kan iedereen overkomen.

Alcoholverslaving

Een borrel drinken gebeurt vaak al op jongere leeftijd in de veilige huiselijke omgeving. Ouders maken zich over alcoholgebruik maken over het algemeen veel minder snel zorgen dan om het gebruik van hasj of wiet.

Gedeeltelijk komt dit door het feit dat alcoholgebruik veel meer geaccepteerd is, daarom wordt regelmatig de kans op alcoholverslaving ernstig onderschat door ouders of verzorgers van een kind of jongere. En dat terwijl alcoholverslaving één van de meest voorkomende vormen van verslaving is!

De minimale leeftijd is daarom niet voor niets verhoogd van 16 naar 18 jaar. Een alcoholverslaving kenmerkt zich door geestelijke en lichamelijke afhankelijkheid.

Geestelijke afhankelijkheid blijkt uit het verlangen naar drank, controle verlies en het niet kunnen stoppen. Lichamelijke afhankelijkheid wordt veroorzaakt doordat het lichaam gewend raakt aan de alcohol.

Je kan een alcoholverslaving herkennen aan de volgende signalen:

  • Adem ruikt naar alcohol
  • Verwijde pupillen
  • Vrolijke luidruchtige stemming
  • Durft meer, verlegenheid verdwijnt
  • Trillen, transpireren, misselijkheid, slecht slapen en een angstig en gespannen gevoel als er geen alcohol genuttigd wordt.

Drugsverslaving

Afhankelijk van het soort drugs zijn er verschillende signalen die op een mogelijke verslaving kunnen wijzen. Gemeenschappelijk zijn echter de stemmingswisselingen; dan is iemand vrolijk en dan weer down, dan erg aanwezig en volgende moment erg afwezig.

Bij herhaaldelijk gebruik zie je dat de prestaties achteruit gaan en het leven steeds meer om drugs gaan draaien en ook hoe je er aan kan komen. Dit is geen goedkope verslaving dus kan je geld verdwijnen maar ook voorwerpen die worden verkocht.

Als je kind verslaafd is aan drugs is het goed als je kind begint aan een behandeling.

Daarnaast zijn de signalen:

  • Rode ogen
  • Vergeetachtigheid
  • Sterke geur
  • Verwijde pupillen
  • Geïrriteerd
  • Dromerig
  • Hallucinaties

Eetverslaving

Eetstoornissen zijn er in vele soorten en maten; zo heb je de BED (Binge Eating Disorder, dit betekent last hebben van eetbuien), boulimia of anorexia. Veel mensen maken zich zorgen om hun gewicht, over wat ze eten en hoe ze eruitzien.

Dit is zeker het geval bij jongeren die ergens bij willen horen en er aantrekkelijk uit willen zien. Het kan met name in bepaalde gevallen moeilijk zijn om het verschil te zien tussen een eetstoornis en normale interesse voor gewicht en diëten.

Een eetstoornis is een zeer serieus ziektebeeld dat veel lichamelijke en emotionele schade teweeg kan brengen. Hoewel mensen met een eetstoornis dit meestal proberen te verbergen, zijn er signalen die je kunt leren herkennen ondanks de tegenstrijdigheden.

Hoe eerder de ziekte wordt aangepakt, hoe makkelijker het is om ervan te herstellen. Mocht je vermoeden dat je kind lijdt aan een eetverslaving zorg dan dat je zo snel mogelijk professionele hulp zoekt.

Signalen waaraan je een eetverslaving kan herkennen zijn:

  • Constant bezig met uiterlijk en/of gewicht
  • Obsessie voor calorieën & voedsel
  • Continu diëten, zelfs bij ondergewicht
  • Snel + onverklaarbaar gewichtsverlies of gewichtstoename
  • Het innemen van laxeermiddelen of dieetpillen
  • Dwangmatig veel bewegen
  • Excuses c.q. smoesjes verzinnen om niet te hoeven eten
  • Het vermijden van sociale gebeurtenissen waar eten een rol speelt
  • Direct na het eten naar het toilet gaan
  • Alleen ‘s nachts of in het geheim eten
  • Calorierijke voedingsmiddelen in zeer hoog tempo naar binnen werken

Gokverslaving

Signalen waaraan je een gokverslaving kan herkennen zijn:

  • Volledig opgaan in het gokspel
  • Denken dat je kunt winnen
  • Geld lenen
  • Veel alleen spelen
  • Slecht slapen
  • Verminderde concentratie

Internetverslaving

Onder een internetverslaving vallen verschillende soorten verslavingen, zoals gameverslaving, social mediaverslaving, chatverslaving en pornoverslaving.

Deze verslaving is vrij lastig te herkennen aangezien internet en digitale techniek een steeds groter onderdeel wordt van het dagelijks leven en je niet zonder kan. Door het telefoongebruik wordt het stofje dopamine, ook wel het ‘gelukshormoon’, aangemaakt.

Steeds als er een like of een WhatsAppje binnenkomt, voelt dat als een sociale bevestiging. Deze sociale bevestiging stimuleert het dopamineniveau in de hersenen. Hoe meer dopamine, hoe groter de geluksroes. En juist dát is verslavend.

Een internetverslaving kan je herkennen aan:

  • Continu online (willen) zijn
  • Niet (door ouders) aan opgestelde limieten houden
  • Minder offline sociale contacten en activiteiten ondernemen
  • Slechtere prestaties op school of werk
  • Depressie
  • Afzonderen en/of volledige verdiept zijn in spel, chatten e.d. Traag of niet reageren op externe prikkels

Gameverslaving

Online games zijn het meest verslavend, ze worden tenslotte speciaal ontwikkeld om de speler zo vaak of lang mogelijk te laten spelen. De onderlinge competitie om beter te zijn versterkt dat gevoel, want je wil natuurlijk anderen verslaan en beter zijn dan de rest.

Iedereen heeft wel een spelletje online of op de telefoon dat ze regelmatig spelen, het kan soms even zoeken zijn maar heb je er een gevonden dan blijf je hangen.

Een gameverslaving ontwikkelt zich heel geleidelijk en valt pas op als er geen einde aan het gamen komt en als dat het dagelijks leven beïnvloedt.

Chatverslaving

Niet alleen chatten, maar ook appen en alles om op een laagdrempelige wijze contact te kunnen houden met andere personen. Kinderen tussen de 12 en 15 jaar chatten het meeste. Het doel is het hoog houden van de sociale status om erkend en gewaardeerd gevoeld te worden.

Middels een chat of app kan je met meerdere mensen tegelijk contact houden en doordat het virtueel is kan je je anders voordoen dan je bent en een soort fantasie leven te leiden.

Een chatverslaving kan eerst juist positief gewaardeerd worden, omdat het kind heel sociaal lijkt en veel contacten heeft. Pas als de jongere steeds minder face to face contact heeft en het online contact obsessief wordt en de telefoon altijd in de hand is.

Social Mediaverslaving

Dit lijkt heel erg op een chatverslaving, bij een verslaving aan Facebook, Twitter en ander socialmedia is de druk groot om continu op de hoogte blijven van wat anderen doen, nieuws, roddels en meer.

De beloning van erkenning, likes, retweets en contact is groot voor iemand die verslaafd is socialmedia. De persoon in kwestie zal moeilijk inzien dat hij/zij verslaafd is aan socialmedia, want Facebook en andere kanalen worden vaak gezien als een andere vorm van een nieuwsbron.

De interactie ziet men als sociaal zijn.

Maar wanneer ook hier weer de offline contact steeds minder wordt en men geen dag zonder een like of tweet kan, of zelfs bij offline contactmomenten op Facebook zit, is de kans groot dat er een serieuze verslaving verborgen houdt.

Pornoverslaving

Dit is een vrij bekende internetverslaving. Porno is steeds makkelijker toegankelijk op het internet.

Wat eerst uit nieuwsgierigheid wordt ontdekt, kan leiden tot een verslaving waarbij ook de werkelijkheid, verwachtingen en interesses van iemand drastisch veranderd.

Een verslaving welke zeer negatieve gevolgen kan hebben met de perceptie van en “zin” in de offline werkelijkheid.

Rookverslaving

Roken wordt heel snel een verslaving. Rokers die jong zijn begonnen kunnen moeilijker stoppen. Het puberbrein is tenslotte nog in ontwikkeling en daardoor extra kwetsbaar.

Roken zorgt bij pubers voor blijvende hersenschade. Dat wil zeggen dat die schade niet meer wordt hersteld. Nicotine maakt dat het concentratievermogen afneemt en de impulsiviteit toeneemt.

Dat betekent dat leerprestaties kunnen afnemen. Daarnaast is het zo dat roken jongeren gevoelig maakt voor andere verslavingen.

Signalen dat je kind eigenlijk verslaafd is aan roken:

  • Als je kind constant lucifers of een aansteker bij zich heeft
  • Je kan het ruiken aan de kleding
  • Slechte adem
  • Aanslag op de tanden
  • Gele vingers
  • Ontwenningsverschijnselen als er niet wordt gerookt
  • Longklachten en hoesten
  • Verslechterde conditie
  • Verhoogde bloeddruk
  • Verminderd reuk- en smaakvermogen
Het is een heel gevoelig onderwerp, maar lijkt actueler dan ooit. Was men vroeger nog bang voor een alcohol- of drugsverslaving, zijn er nu nog veel meer opties. Je hebt zowel lichamelijke verslaving, waarbij je verslaafd raakt aan een bepaalde handeling of middel, maar ook psychologische verslavingen.
Linda van Aken
Laatste berichten van Linda van Aken (alles zien)

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

  1. Avatar van Anne Anne schreef:

    Internetverslaving als een groter kopje voor meerdere verslavingen (gokverslaving, pornoverslaving, game verslaving en social media verslaving) is een echt probleem, zelf zie ik veel van mezelf terug in de dingen die je opnoemt bij game verslaving. Ik heb via http://www.connection-sggz.nl een aantal tips gekregen maar ik kom niet veel verder, heb jij tips?