Verschil links en rechts door elkaar halen; waarom doen hersenen dit?

Veel mensen hebben moeite om het verschil tussen links en rechts te begrijpen. Dit komt omdat we vaak niet zien wat het verschil is en waarom het belangrijk is. Links en rechts zijn begrippen die voorkomen in allerlei contexten, van politiek tot aan verkeer.

Je kent het vast wel, zit je op de fiets en geef je aan naar rechts, waarop er naar links wordt afgebogen en je dan aangeeft andere rechterkant 😉 In dit artikel bespreken we waarom mensen links en rechts door elkaar halen en hoe dit kan leiden tot problemen.

Je bent niet de enige

Een Japanse studie uit 2018 liet zien dat mensen die hoger scoren op het autistisch spectrum, ook meer moeite hebben met links en rechts. Ook leek er een link te zijn tussen moeite hebben met links en rechts van elkaar onderscheiden en iets in spiegelbeeld nadoen. Maar ook bij ‘gezonde‘ mensen is het een veelvoorkomend probleem.

Door de Universiteit van Leiden is er in 2020 onderzoek naar gedaan en blijkt dat maar liefst 42% van de mensen een trucje gebruikt om links en rechts uit elkaar te houden en te onthouden. Dit komt doordat het in de kindertijd niet geautomatiseerd is om dit te onthouden. Automatiseren betekend dat je het zoveel moet herhalen zodat je er niet meer over bij hoeft na te denken net zoals het leren van de tafels, provincies en hoofdsteden of het blind typen.

Opvallend is wel dat uit diverse onderzoeken zoals door Sheldon Wolf (hier) al in 1973 blijkt dat vrouwen hier meer last van hebben dan mannen. Zo gaf 17,5 procent van de vrouwen en 8,8 procent van de mannen aan geregeld de twee richtingen door elkaar te halen. Deze resultaten zijn bevestigd door andere onderzoeken waaruit ook bleek dat een linkshandig kind vaker links en rechts door elkaar haalt dan een rechtshandig kid.

Er werd weleens gezegd dat het komt omdat vrouwen vaker hun beide hersenhelften gebruiken om taken op te lossen. Maar die hypothese ontkrachtte zij in haar eigen onderzoek. Wel zag ze dat vrouwen vaker de frontale kwab gebruiken als ze links en rechts uit elkaar moeten houden. Maar waarom? Dat is nog steeds gokken.

Het ligt aan je hersenen

Waarom mensen moeite hebben om links en rechts uit elkaar te houden en bijvoorbeeld niet hoe je tot tien moet tellen is afhankelijk van hoe je brein werkt. De meest optimale situatie is als de vaardigheden over beide hersenhelften zijn verdeeld. De plek die deze informatie moet verwerken is de gyrus angularis, in de pariëtale kwab van de grote hersenen. Dat deel houdt zich bezig met taalverwerking.

Er zijn echter mensen die hiervoor maar 1 hersenhelft gebruiken, een assymetrisch brein wordt dit genoemd. Met zo’n asymmetrisch brein is het ook lastiger om links en rechts uit elkaar te houden. Vaak hangt dit ook samen met andere ruimtelijke vaardigheden.

Opvallend hierbij is wel dat vrouwen vaker beide hersenhelften gebruiken om een taak op te lossen, in dat geval zouden vrouwen dus beter moeten zijn in het onthouden van links en rechts. Wel heeft het onderzoek van Hjelmervik bewezen dat vrouwen voor links en rechts vaak de frontale kwab gebruiken. Waarom is echter niet bekend.

Trucjes om het toch te onthouden

Heb je moeite met links en rechts uit elkaar te houden ben je dus echt niet de enige. Toch kan dit in het dagelijkse leven erg onhandig zijn. Gelukkig zijn er een aantal trucjes die kunnen helpen bij het onthouden van links en rechts;

• Schrijfhand; de meeste mensen zijn rechts, door even een schrijfbeweging te maken (al dan niet in je hoofd) voel je welke hand je gebruikt en dus wat rechts is. Als je linkshandig bent kan je dit trucje natuurlijk ook toepassen en weet je wat links is.
• L maken met de hand; veel kinderen leren aan om met de duim en wijsvinger een hoek van negentig graden te maken. Als de L in de juiste houding zit dus met duim die naar rechts wijst is dat dus de Linkerhand.
• Als je een armband of ring draagt kan dit ook helpen bij het onthouden welke hand welke kant is.
• Op de fiets zit de fietsbeL vaak aan de Linkerkant. Op de fiets hoef je dus alleen maar even naar je stuur te kijken om het te weten.

Links en rechts in de politiek

Een van de redenen waarom mensen links en rechts door elkaar halen, is dat het begrip ‘links’ en ‘rechts’ niet eenduidig is. Er zijn veel verschillende definities van wat ‘links’ en ‘rechts’ betekent.

Sommige mensen gebruiken deze begrippen om aan te geven hoe liberaal of conservatief iemand is. Andere mensen gebruiken deze begrippen om aan te geven hoe iemand staat ten opzichte van de overheid. In sommige landen is ‘links’ gelijk aan ‘progressief’ en ‘rechts’ gelijk aan ‘reactionair’, maar in andere landen is dit niet het geval. Dit maakt het moeilijk om een algemeen begrip te hebben van wat ‘links’ en ‘rechts’ betekent.