Skip to Content

De Kruisweg: een reis langs de staties die het lijden van Jezus Christus vertellen

De Kruisweg: een reis langs de staties die het lijden van Jezus Christus vertellen

De Kruisweg is een populaire devotionele praktijk binnen het Christendom die zich richt op het lijden van Jezus op de dag van zijn kruisiging. Het volgen van de Kruisweg is een manier om het lijden van Jezus te herdenken en ons eraan te herinneren dat we ons moeten richten op de diepere betekenis van zijn offer.

In dit artikel zullen we de geschiedenis van de Kruisweg bespreken en de betekenis van de verschillende staties die het vertegenwoordigt.

Wat is de kruisweg?

De Kruisweg bestaat uit veertien staties die elk een moment in het lijden van Jezus weergeven. Elk van deze staties vertegenwoordigt een specifieke gebeurtenis die wordt beschreven in de evangeliën. Het is gebruikelijk om de Kruisweg te lopen of te mediteren tijdens de vastentijd, vooral op Goede Vrijdag, de dag waarop Jezus werd gekruisigd.

De geschiedenis van de Kruisweg

De oorsprong van de Kruisweg dateert uit de late Middeleeuwen, toen pelgrims in Jeruzalem op zoek gingen naar de locaties langs de weg waar Jezus volgens het Nieuwe Testament en de overlevering had geleden. Nadat al deze locaties waren gemarkeerd, vormden zij samen de Kruisweg, ook wel bekend als Via Crucis in het Latijn of de Lijdensweg.

De Kruisweg is ontstaan in Jeruzalem en maakte grote indruk op de gelovigen in de Kerk van het Westen. Dit leidde tot het creëren van vergelijkbare lijdensroutes op veel plaatsen, zowel in de open lucht langs de wegen of tegen een heuvel op, als in kerken of kapellen.

Aanvankelijk hield men zich bij de vormgeving van de lijdensweg aan de verhalen van de Evangelisten, maar al snel werden ook legendarische details toegevoegd.

Een bekend voorbeeld hiervan is de legende van de Heilige Veronica, die Christus op zijn kruisweg trof en hem een doek aanreikte om het bloedige zweet af te vegen. De doek zou een afdruk van Jezus’ gezicht hebben gekregen en werd in de late Middeleeuwen veelvuldig afgebeeld.

In de vijftiende eeuw telde de Kruisweg al zeven staties en in de zeventiende en achttiende eeuw groeide de kruisweg naar veertien staties, onder invloed van de franciscanen. Het biddend afleggen van de Kruisweg werd beschouwd als een heilzaam middel om boete te doen.

In de achttiende eeuw kreeg de Kruisweg zijn vaste vorm met veertien staties die officieel werden vastgelegd en in de meeste kerken en kapellen werden schilderijen van de staties aan de binnenmuren aangebracht.

Sinds 1978 bad Johannes Paulus II op de avond van Goede Vrijdag de Kruisweg in het Colosseum. Het Vaticaan streeft ernaar om elk jaar een actuele invulling te geven aan de Kruisweg.

Wat gebeurde er op goede vrijdag?

Wat gebeurde er op goede vrijdag?

Goede Vrijdag is de dag waarop christenen de kruisiging en dood van Jezus Christus herdenken. Het wordt de vrijdag voor Pasen gevierd en is een belangrijk moment in de christelijke liturgie en kalender.

Volgens de christelijke traditie werd Jezus op donderdagavond gearresteerd in de Hof van Gethsemane in Jeruzalem. Hij werd door de Romeinse autoriteiten beschuldigd van godslastering en opruiing tegen de Romeinse keizer.

De volgende dag, op Goede Vrijdag, werd Jezus veroordeeld door Pontius Pilatus, de Romeinse gouverneur van Judea. Pilatus gaf toestemming voor de kruisiging van Jezus.

Jezus werd vervolgens naar de heuvel Golgotha gebracht, ook wel bekend als de Calvarieberg, waar hij werd gekruisigd samen met twee criminelen. Het kruisigen was een Romeinse executiemethode waarbij de veroordeelde aan een kruis werd genageld en stierf door verstikking of bloedverlies.

Jezus stierf aan het kruis rond drie uur ’s middags en zijn lichaam werd vervolgens van het kruis gehaald en in een graf gelegd. Volgens de christelijke leer stond Jezus op de derde dag op uit de dood, wat wordt gevierd tijdens Pasen.

Goede Vrijdag wordt beschouwd als een dag van vasten en onthouding binnen de katholieke en veel andere christelijke kerken. Het is een tijd van reflectie op het lijden en de dood van Jezus, en op de betekenis daarvan voor het geloof en de mensheid.

Wat zijn de 14 staties van de Kruisweg

  1. Jezus wordt ter dood veroordeeld: In deze statie wordt Jezus veroordeeld door de Romeinse gouverneur Pontius Pilatus en wordt de weg naar zijn kruisiging ingezet.
  2. Jezus neemt het kruis op: Jezus neemt zijn kruis op en begint de weg naar de Calvarieberg.
  3. Jezus valt voor de eerste keer: Jezus valt voor de eerste keer onder het gewicht van het kruis.
  4. Jezus ontmoet zijn moeder: Jezus ontmoet zijn moeder, Maria, op weg naar de Calvarieberg.
  5. Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen: Simon van Cyrene wordt gevraagd om Jezus te helpen het kruis te dragen.
  6. Veronica droogt het gezicht van Jezus: Veronica veegt het gezicht van Jezus af met een doek.
  7. Jezus valt voor de tweede keer: Jezus valt opnieuw onder het gewicht van het kruis.
  8. Jezus ontmoet de wenende vrouwen: Jezus ontmoet een groep vrouwen die om hem rouwen.
  9. Jezus valt voor de derde keer: Jezus valt voor de derde keer onder het gewicht van het kruis.
  10. Jezus wordt van zijn kleren beroofd: Jezus wordt van zijn kleren beroofd door de Romeinse soldaten voordat hij wordt gekruisigd.
  11. Jezus wordt aan het kruis genageld: Jezus wordt aan het kruis genageld en begint zijn uren van intense pijn en lijden.
  12. Jezus sterft aan het kruis: Jezus sterft aan het kruis en de hemel verduistert terwijl hij zijn laatste adem uitblaast.
  13. Jezus wordt van het kruis afgenomen: Jezus wordt van het kruis afgenomen en in de armen van zijn moeder gelegd.
  14. Jezus wordt in het graf gelegd: Het lichaam van Jezus wordt in het graf gelegd en de Kruisweg eindigt.

Hoeveel keer viel Jezus?

Volgens de traditionele Kruisweg, die bestaat uit veertien staties die de gebeurtenissen van Jezus’ lijdensweg uitbeelden, valt Jezus drie keer.

Hij valt voor de eerste keer onder het gewicht van het kruis in de derde statie, voor de tweede keer in de zevende statie en voor de derde keer in de elfde statie. Het aantal keren dat Jezus valt, kan echter variëren in andere versies of interpretaties van de lijdensweg van Jezus.

Wat gebeurt er bij een kruisiging ? Waar komt het kruis vandaan?

Een kruisiging was een Romeinse executiemethode waarbij een persoon aan een kruis werd genageld en achtergelaten om te sterven.

Het was een wrede en pijnlijke manier van executie die was bedoeld om de persoon te vernederen en als een afschrikwekkend voorbeeld voor anderen te dienen. Het kruis werd meestal op een openbare plaats geplaatst om de executie nog vernederender te maken.

Het gebruik van het kruis als executiemethode werd waarschijnlijk geïntroduceerd door de Perzen en later overgenomen door de Romeinen. Het exacte ontstaan van het kruis is onbekend, maar het is mogelijk dat het werd afgeleid van de oude Assyrische paal, die ook werd gebruikt voor executies.

Het kruis zelf bestond uit een rechtopstaande paal (stauros in het Grieks) en een dwarsbalk (patibulum). De stauros werd meestal in de grond geplaatst en de patibulum werd aan de persoon vastgemaakt en opgeheven tot het werd vastgemaakt aan de stauros.

De persoon werd vervolgens vastgespijkerd aan het kruis of vastgebonden met touwen. De executie kon dagen duren en de persoon stierf meestal door verstikking, uitdroging of bloedverlies.

Het kruis werd later een belangrijk symbool binnen het christendom, nadat Jezus van Nazareth op deze manier werd geëxecuteerd volgens de evangeliën in de Bijbel. Het kruis staat nu symbool voor het lijden en de opoffering van Jezus voor de redding van de mensheid.

De betekenis van de staties

Elke statie van de Kruisweg vertegenwoordigt een specifiek moment in het lijden van Jezus en heeft een diepere betekenis. Hier zijn enkele van de betekenissen van de verschillende staties:

Statie 1: Jezus wordt ter dood veroordeeld: Deze statie herinnert ons eraan dat Jezus bereid was zijn leven te geven voor de redding van de mensheid.

Statie 3: Jezus valt voor de eerste keer: Deze statie herinnert ons eraan dat Jezus niet immuun was voor de menselijke zwakte en dat hij bereid was te lijden om ons te redden.

Statie 5: Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis dragen: Deze statie herinnert ons eraan dat we anderen moeten helpen in hun lijden en dat we solidariteit moeten tonen met degenen die lijden.

Statie 6: Veronica droogt het gezicht van Jezus: Deze statie herinnert ons eraan dat we ons moeten inzetten voor degenen die lijden en dat we onze middelen en talenten moeten gebruiken om anderen te helpen.

Statie 11: Jezus wordt aan het kruis genageld: Deze statie herinnert ons eraan dat Jezus bereid was zijn leven te geven voor onze redding en dat zijn offer ons bevrijdt van de zonde en de dood.

Statie 14: Jezus wordt in het graf gelegd: Deze statie herinnert ons eraan dat de dood niet het einde is en dat we door het geloof in Jezus’ verrijzenis kunnen leven in hoop en vrede.

Kruisweg op Goede Vrijdag in de katholieke kerk

Tegenwoordig wordt op Goede Vrijdag in alle katholieke kerken de Kruisweg afgelegd. Hoewel veel mensen denken dat dit de belangrijkste liturgische viering op Goede Vrijdag is, is de Kruisweg strikt genomen geen liturgie maar een devotie. Het afleggen van de Kruisweg is daarom niet verplicht en maakt geen wezenlijk onderdeel uit van de officiële eredienst.

Tijdens de viering loopt een priester, diaken of andere voorganger, eventueel vergezeld door assistenten, langs de afbeeldingen van de veertien staties y6die in de kerk of kapel hangen. Tijdens het passeren van iedere statie wordt er vaak één of meerdere strofen van het Stabat Mater gezongen.

De liturgische plechtigheid van Goede Vrijdag wordt bij voorkeur om drie uur ’s middags gehouden, het tijdstip waarop volgens de overlevering Jezus stierf. In de meeste Nederlandse parochies is het echter gebruikelijk om rond drie uur ’s middags de Kruisweg te houden, in plaats van de officiële liturgische plechtigheid. De plechtige liturgische Kruisverering vindt dan ’s avonds plaats.

De Kruisweg kan echter ook individueel gebeden worden, waarbij de gelovige in stilte of hardop het lijden van Christus overweegt.

Meer informatie vind je hier.

Hoe bid je de kruisweg?

De manier waarop je de Kruisweg bidt, kan variëren afhankelijk van de traditie en persoonlijke voorkeur. Over het algemeen is het echter gebruikelijk om de Kruisweg te lopen of te mediteren terwijl je bidt.

Als je de Kruisweg loopt, loop je van de ene statie naar de andere terwijl je bidt en mediteert over de gebeurtenissen die bij elke statie worden weergegeven. Het is gebruikelijk om een kruis of een rozenkrans te dragen tijdens het lopen van de Kruisweg en om de gebeden op te zeggen die bij elke statie horen.

Als je de Kruisweg mediteert, kun je dit doen door te zitten of te knielen terwijl je naar afbeeldingen of afbeeldingen van elke statie kijkt. Tijdens het mediteren kun je de gebeden opzeggen die bij elke statie horen en tijd nemen om te reflecteren op de betekenis van elk moment in het lijden van Jezus.

Hier zijn enkele stappen die je kunt volgen om de Kruisweg te bidden:

  1. Maak een rustige ruimte waar je de Kruisweg kunt lopen of mediteren zonder afleiding.
  2. Houd een kruis of rozenkrans vast terwijl je begint te bidden.
  3. Begin bij de eerste statie en mediteer op de gebeurtenis die wordt weergegeven.
  4. Bid de gebeden die bij elke statie horen, zoals het Onze Vader of Wees Gegroet Maria.
  5. Neem de tijd om te reflecteren op de betekenis van elk moment in het lijden van Jezus en hoe het ons kan helpen ons eigen lijden en dat van anderen beter te begrijpen.
  6. Ga verder naar de volgende statie en herhaal de gebeden en meditatie.
  7. Ga door totdat je alle veertien staties hebt bezocht en alle gebeden hebt gezegd.

Na het bidden van de Kruisweg kun je tijd nemen voor verdere reflectie en dankbaarheid voor het offer dat Jezus voor ons heeft gebracht.

Wat zeg je als je een kruis maakt?

Het maken van een kruisteken is een gebaar dat veel voorkomt in het christendom en wordt meestal gedaan door een kruis te tekenen op het voorhoofd, de borst en de schouders, terwijl men zegt: “In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, Amen”.

Dit gebaar symboliseert de Drie-eenheid van God en het offer van Jezus aan het kruis voor de zonden van de mensheid. Het kan ook worden gemaakt als onderdeel van een gebed of tijdens een religieuze ceremonie.

De Kruisweg is een krachtige devotionele praktijk die ons herinnert aan de betekenis van Jezus’ lijden en offer voor onze redding. Door het volgen van de Kruisweg kunnen we ons verbinden met het lijden van Jezus en onze eigen lijden en uitdagingen in het licht van zijn offer plaatsen. Het is een spirituele reis die ons leidt naar het hart van ons geloof en ons inspireert om te leven als navolgers van Jezus.

Linda van Aken
Laatste berichten van Linda van Aken (alles zien)

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *