Skip to Content

Heidendom; welke geloven vallen daaronder?

Heidendom; welke geloven vallen daaronder?

Heidendom of heidenen: misschien heb je er vooral over gehoord in de kerk en zie je iedereen die niet gelooft als een heiden. Toch staat heidendom ook voor een specifiekere groep mensen. Wat betekent heidendom dan precies en zijn er vandaag de dag nog heidenen? Wat geloven zij dan? Welke tradities hebben ze? Wat merken we van het heidendom is onze maatschappij?

Wat is heidendom?

De term ‘heiden’ werd vooral gebruikt voor mensen die niet in de God van Abraham geloofden. Joden, Christenen en Islamieten vielen hier dus niet onder. Het oorspronkelijke geloof wat hier beleden werd voordat het Christelijk geloof hier zijn intrede deed, wordt nog altijd omschreven als heidens. Gebruiken die uit die tijd stammen worden dan ook weggezet door kerken als een heidense traditie.

Tegenwoordig zijn er mensen die terug zijn gegaan naar de voorchristelijke overtuigingen. Zij willen zichzelf dan ook wel als ‘heiden’ omschrijven. Christenen gebruikten de term heidendom ook wel als een belediging, want ze zagen de kerstening als een vooruitgang qua beschaving.

Wat betekent de naam ‘heiden’?

De aanhangers van de oude religies werden door de Christenen als heiden betiteld. Dit is afgeleid van de ‘titel’ heidebewoner. Vooral buiten de stad bleef men trouw (zichtbaarder in ieder geval) aan de oude gebruiken. Vandaar dat men hen de heidenen noemden. Overigens werden de mensen in de stad wel gekerstend, maar in het geheim leefden nog vele gebruiken gewoon voort. 

Paganisme

Een andere benaming voor heidendom is paganisme. Deze term wordt eigenlijk gebruikt voor alle religies die niet gebaseerd zijn op een monotheïstisch geloof. Binnen het Jodendom, het Christelijk en Islamitisch geloof is er maar 1 God.

Ook wel de God van Abraham genoemd. Heidenen vereren meerdere goden en godinnen. Paganisme is trouwens afgeleid van Paganus in het Latijn. En dat staat dus voor platteland. Eigenlijk dezelfde soort benaming als heidendom dus. 

Waar staat heidendom voor?

Heidenen hebben niet echt 1 geloof die dé waarheid is. Of anders gezegd: er bestaat niet zoiets als een Bijbel die vertelt hoe het allemaal in elkaar zit en wat je wel en niet mag. Het heeft geen centrale autoriteit. Eigenlijk is het heidendom een verzamelnaam voor meerdere oude religies. Denk hierbij aan de Germaanse tradities met zijn eigen goden en godinnen. Maar ook de Wicca valt onder het heidendom.

Er zitten verschillen tussen oude culturen, die allemaal weer hun eigen ideeën en goden en godinnen hadden. Andere benamingen die hieronder vallen zijn het Keltisch heidendom, de Noorse Mythologie of die van de Grieken en de Romeinen.

Mensen die tegenwoordig deze religieuze opvattingen weer beoefenen, hebben vaak ook veel respect richting de natuur en proberen in harmonie hiermee te leven. Natuurlijk doorspekt met moderne vormen.

Allemaal weer anders

Hét heidendom bestaat dus eigenlijk niet. Iedere groep kan met elkaar verschillen, maar ook individuen kunnen het hun eigen invulling geven. Kernwaarden die je vaak terugziet zijn:

  • Spirituele verbinding voelen met de hele schepping
  • Voorouderverering en meerdere goden en godinnen
  • Verering van de natuur en elementen
  • Eer, moed en gastvrijheid kan hoog in het vaandel staan
  • Bepaalde groeperingen houden zich bezig met magie en rituelen (zoals Wicca)

Je zou heel zwart/wit kunnen zeggen dat heidenen vooral eerbied hebben voor de natuur en belang hechten aan de menselijke verbinding met het natuurlijke universum.

Het heidendom nu

Tegenwoordig zijn, zoals gezegd, de gebruiken min of meer gebaseerd op hoe men denkt dat het vroeger ging. Er wordt dan gekeken naar polytheïstische en pantheïstische natuurreligies. Dat wil zeggen dat er meerdere goden en godinnen geëerd werden (polytheïsme) en waarbij men ervan uitgaat dat alles goddelijk is.

Tegenwoordig wordt dit vaak gecombineerd met overtuigingen dat ook planten, stenen en bijvoorbeeld bergen en rivieren ook bezield zijn. Het kan ook voorkomen dat men ook gelooft in een zichtbare manifestatie van een god in een mens.

Welke religies kan je als heidens beschouwen?

Een beetje ingewikkeld om te stellen. Als je heidendom als een erkende godsdienst ziet, dan kan je er toch eigenlijk geen specifieke andere religies onder verstaan. Zie je het paganisme niet als 1 religie, maar als een verzamelnaam voor alle geloven die uitgaan van de bezieling van iedereen, gelooft in de elementen en meerdere goden erkent, dan kan je verder gaan kijken. Je zou dan kunnen zeggen dat de volgende tradities/overtuigingen eronder kunnen vallen (volgens: Lichtwerkplaats.nl)

  • Boeddhisme
  • Shintoïsme
  • Sjamanisme
  • Hindoeïsme
  • Taoïsme
  • Wicca
  • Neo-Paganisme
  • Druïden
  • Eclectische heksen
  • Mannen- en vrouwentradities
  • Noorse tradities: Odinisme, Asatru, Vanatru

Heidendom is erkend

In Nederland is het heidendom overigens erkend als een religieuze praktijk. Nederland heeft geen lijst met erkende religies, omdat er vrijheid van Godsdienst is. 

Invloeden van het heidendom

We denken dat veel van onze beschaving is gestoeld op het Christelijk geloof. Veel waarden en normen komen daar inderdaad vandaan. Maar er zijn nog heel veel gebruiken te vinden die nog stammen uit de voorchristelijke tijd en die je zou kunnen omschrijven als heidens. De kerstboom bij Kerst bijvoorbeeld. Zelfs over de datum van kerst gaan er verhalen rond dat dit puur gebaseerd zou zijn op de zonnewende.

Het eten van Paaseieren is er ook zo één. Of wat dacht je van de paasvuren? En wist je dat onze Sinterklaas niet alleen katholieke roots heeft, maar juist ook heidense elementen? De manier waarop hij zich vervoert, bijvoorbeeld, zou met Wodan te maken hebben. Wodan (of Odin) reed op een achtbenig paard door de hemel. En hij werd afgebeeld met een lange witte baard…én vergeet ook niet dat hij de god van de dichtkunst is.

Dus ja… Volgens Historianet zijn trouwens ook de pieten oorspronkelijk mythische figuren: twee raven Huginn en Muninn vliegen over de wereld en brengen iedere dag verslag uit aan Odin. Dit lijkt natuurlijk wel heel veel op dat wat kijkpieten doen…

En zo zijn er nog meer vergelijkingen te trekken. Maar denk daarnaast ook maar eens aan de namen van onze dagen. Ook die zijn gebaseerd op namen van de oude goden. 

Wil
Laatste berichten van Wil (alles zien)

Leave a comment

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *