Balkan keuken recepten; Servische, Joegoslavische en Kroatische gerechten

‘’Cooking is at once child’s play and adult joy. And cooking done with care is an act of love.’’ – Craig Claiborne

De Balkan is, voor de meeste mensen, een onontdekte regio in Oost-Europa. Toch krijgen de landen van de Balkan steeds vaker de voorkeur als vakantiebestemming wegens de bewogen geschiedenis, indrukwekkende natuur, veelzijdige cultuur en de kleurrijke keuken.

Een klein groep blijft, tijdens het bezoek aan een van deze landen, trouw aan de keuken van herkomst, maar de groep die aan deze kleurrijke keuken toegeeft draagt voor altijd een sentimentele herinnering van bijzondere smaken en gerechten.

De Balkankeuken & Eetgewoonten

De gerechten doen denken aan de Turkse keuken, restanten uit de Ottomaanse tijd. Dit heeft vooral betrekking op de gerechten uit Bosnië, Servië, Montenegro en Macedonië. Gerechten uit Noord- en Oost-Kroatië trekken veel naar Hongarije, terwijl het zuiden veel inspiratie heeft opgedaan van Italië.

Dit neemt niet weg dat elk land een eigen nationaal gerecht heeft. Zo staat Kroatië bekend om haar peka van lamsvlees, Bosnië om de čevapćići met de beroemde somun, Servië heeft haar sarma en Macedonië haar musaka. Allemaal het proeven waard!

Je zal misschien wel denken ‘’dat klinkt ontzettend moeilijk te maken en zwaar op de maag’’. Op zich valt dat reuze mee. Er zijn gerechten die inderdaad moeilijk te maken zijn, maar in een Balkanhuishouden staan vrijwel altijd simpele gerechten op tafel. Bij speciale gelegenheden, zoals bruiloften, geboorte van een kind en feestdagen, komen de grote pannen, gigantische deegrollers, glazen potjes en grote hoeveelheden ingrediënten tevoorschijn. Dan is het feest. Op zondag staat op tafel standaard een soep, gepaneerd vlees, aardappels en groene sla.

Het is goed om te weten dat er op de Balkan een ander eetritme is. Er wordt vroeg ontbeten, rond het middaguur wordt er warm gegeten en in de avond volgt een lagana večera (lichte maaltijd). Dit ritme is geboren uit de strenge winters en hete zomers. De winter brengt veel stoofpotjes en de zomer maakt plaats voor (fruit)salades en vlees van de BBQ.

Een lichte maaltijd bevat meestal iets simpels zoals wentelteefjes of een gebakken ei met lokale spek en ajvar, terwijl het ontbijt vaak iets van muesli met yoghurt is. Als ik op vakantie ben bij mijn familie in Kroatië, dan is mijn ontbijt vaak een kifla of burek en een beker yoghurt die ik bij een van de bakkers haal. Niet alleen mijn ontbijt hoor, maar ook het avondeten. De bakkers zijn namelijk vaak 24-7 geopend!

Mocht ik de indruk hebben gegeven dat ze op de Balkan dol zijn op eten, is dat niet gelogen. Het zijn wel carnivoren, vlees ontbreekt eigenlijk in geen enkel gerecht. Voor semi-vegetariërs zijn er genoeg recepten te ontdekken met vis en vegetariërs kunnen het vlees weghalen waar dit niet het hoofdingrediënt is.

Veel Balkangerechten kunnen gewoon gemaakt worden in jouw keuken! Veel ingrediënten liggen namelijk al in de koelkast of berging. Dus wil jij een keer iets anders op tafel zetten, dan heb ik hieronder een aantal heerlijke en toegankelijke recepten die je kunt proberen. En wat betreft de kinderen, die eten gewoon lekker mee!

Burek sa mesom

Een van de bekendste fast foods van de Balkan is burek. Het recept zoals is toegevoegd is een snelle manier om de burek te maken. Met phyllo dough bedoelen ze de jufka, deze is te koop bij de Turkse winkel. Dit geldt ook voor de vegeta.

Het vlees dat gebruikt wordt is vaak half-om-half, maar de mix van rund- en lamsgehakt is toch het lekkerst. In plaats van water, kun je ook bruisend water gebruiken, dit geeft de burek net het beetje extra.

Čevapi

A portion of čevapi a day, keeps the doctor away! Een portie van deze heerlijk gemarineerde, langwerpige stukjes vlees in een versgebakken somun met niets anders dan stukken ui, kajmak en ajvar erbij is alles wat je nodig hebt om je dag weer goed of nog beter te maken.

Belangrijk is wel dat je goed vlees kiest, het liefst met wat vet er in zodat de čevapi niet droog worden. De somun kun je vaak in de diepvries vinden bij een Turkse winkel! Voor de daredevils onder ons, hieronder het recept voor de somun.

De ultieme toevoeging aan een heerlijke portie čevapi!

En wat dacht je van ajvar? Een super lekkere dip van aubergine en paprika. Je moet er tijd voor vrijmaken, omdat de groente lange tijd de oven in moeten. Maar, geloof mij als ik zeg dat je er een kleine schat voor terug zal krijgen.

Je kunt spelen met de ingrediënten door er een chilipeper aan toe te voegen (voor de liefhebbers van pittig eten) of juist meer knoflook als je dat lekker vindt. Njam!

Peka met lamsvlees en aardappelen

Een favoriet voor de liefhebbers van vlees, namelijk peka. Traditioneel wordt dit gerecht langzaam gegaard onder een hoopje kolen dat door een van de opa’s steeds wordt gehusseld zodat de warmte niet dooft. Helaas hebben wij deze luxe niet, dus is dit recept aangepast voor onze keuken en zal de oven optimaal benut worden.

Een vleugje kruiden en een beetje liefde en je hebt een fenomenaal gerecht op tafel! Het lamsvlees kun je ook vervangen door karbonades, stukken kip, inktvis. Voor ieder wat wils.

Ćufte

Ćufte is op de Balkan hetzelfde als boerenkool in Nederland. Je zou denken dat dit gewoon spaghettisaus met gehaktballen is, maar het verschil zit hem in de dikte van de saus en het vleesmengsel. Het is een gerecht dat op koude dagen wordt gemaakt samen met een grote pan aardappelpuree en waar de kinderen om de laatste ballen vechten.

Pasulj

Nog een balkan recept voor de koudere dagen is pasulj. Wederom een gerecht geboren uit de strenge winters waar vooral vrouwen alle tijd hadden om te koken. In het recept staat dat er gebruikt wordt gemaakt van droge witte bonen die je dan zelf dient te weken, maar dit kan ook prima gemaakt worden met de witte bonen van HAK.

Let wel op dat de kooktijd dan aanzienlijk veranderd, aangezien de droge boon langer dient te koken om zacht te worden! Het vlees dat ze gebruiken is vaak een stuk gerookte spek (te koop bij de lokale slager), worst zoals sucuk (te vinden in de Turkse winkel), maar je kunt er ook prima een stuk ossenstaart in doen. Je kunt hem ook zonder vlees maken met alleen de groente.

Knedle

 

Nu zul je denken: ‘’dit is toch een toetje?’’, maar nee, dit is echt een hoofdgerecht. Op de Balkan zijn ze ook echt wel een zoetekauw, dus dit gerecht is een ideale combinatie van zoet en een hoofdgerecht. Het ‘deeg’ wordt gemaakt van aardappelen en de vulling van pruimen.

Je proeft niets van de aardappels, maar wel van de heerlijke pruimen en de zoete stroop die het achterlaat in het middel van de knedla. Je kunt dit ook vullen met Nutella, voor de liefhebbers zoals ik!

Rizi Bizi

Croatian recipes: Rizi bizi

Voor de zomerse dagen en makkelijke maaltijd is er de rizi bizi. Het is een gerecht dat geliefd is bij de kinderen. Je kunt er ook in kleine stukjes gesneden wortel aan toevoegen. Je serveert dit bij bijvoorbeeld lekkere kipkluifjes of gepaneerd vlees zoals het recept hieronder beschrijft!

Kipschnitzel

Nee, paneren van een stuk vlees is niet moeilijk, maar het resulteert vaak wel in een vieze keuken. Maar dit is zo leuk om te doen met kinderen! In dit recept is gekozen voor kipfilet, maar je kunt ook een stuk varkens- of rundvlees platslaan en paneren. Volgt dit recept en het wordt echt heel lekker!

Tip: heb je oud brood over? Even in de oven hard maken en blenden maar! Zo maak je in een handomdraai je eigen broodkruimels.

Oblatne sa čokoladom

 

Ter afsluiting een toetje. Je hoeft de oven niet aan te zetten, enkel even boven een pan hangen en roeren tot je arm eraf valt. Haha, niet zo extreem natuurlijk, maar het is wel even een work out. Het resulteert wel in een heerlijke afsluiting van het avondeten.

De wafels (zoals ze deze in het recept noemen) koop je in de Turkse winkel. De eerste keer zal de mix misschien wat vloeibaarder zijn, maar dit maakt niet uit. De tweede keer wordt het veel beter! Je kunt er ook gemalen walnoten aan toevoegen om het nog lekkerder te maken.

Veel kookplezier en Dobar tek!

Meer recepten vind je hier.